Average Directional Index (ADX)

J.Welles Wilder là chuyên gia rất nổi tiếng trong giới phân tích và đầu tư. Ông đã thiết lập nhiều công cụ phân tích, trong đó được sử dụng rộng rãi nhất là RSI (Relative Strength Index). Nhóm công cụ ADX được Wilder giới thiệu trong quyển sách “Những khái niệm mới trong phân tích kĩ thuật” (New Concepts in Technical Trading Systems). Nhóm công cụ này gồm 3 đường: DI (Directional Indicator), trong đó có DI+, DI- và đường ADX.

Đường ADX thể hiện sức mạnh của một xu hướng với thước đo từ 0 đến 100. Giá trị ADX thấp (thông thường là dưới 20) ám chỉ thị trường đã vào giai đoạn đi ngang với khối lượng giao dịch thấp. Khi đó, việc ADX tăng trở lại và đi lên khỏi mốc 20 sẽ là dấu hiệu của một xu hướng mới. Trị giá ADX trên 40 cho thấy xu hướng hiện tại đang rất mạnh mẽ. Ngược lại, nếu đường ADX từ trên mốc 40 giảm xuống, xu hướng hiện tại yếu dần. Nhà đầu tư cũng sẽ ít gặp trường hợp ADX vượt qua mốc 60.
Bổ sung cho ADX là hai đường DI+ và DI- phản ánh xu hướng của thị trường. Thường dùng nhất là hai đường DI+ và DI- 14 ngày (sử dụng dữ liệu trong 14 ngày giao dịch gần nhất để tính toán). Thị trường sẽ ở trong vùng mua vào (bullish position) nếu chỉ số DI+ lớn hơn DI- và đi vào vùng bán (bearish position) nếu DI+ nhỏ hơn DI-. Từ đó, sự giao nhau của hai đường này sẽ đưa ra tín hiệu mua và bán cho nhà đầu tư. Mua vào khi đường DI+ cắt DI- từ dưới lên và bán ra khi DI+ cắt DI- từ trên xuống.
Cả ba đường ADX, DI+ và DI- đều có thể được biểu hiện độc lập với nhau trên biểu đồ. Nhưng sự hiệu quả chỉ tồn tại khi chúng được sử dụng kết hợp với nhau. Cụ thể, các tín hiệu cắt nhau từ hai đường DI có khả năng đi trước thị trường, dễ dàng hướng nhà đầu tư đến những quyết định dựa vào tín hiệu sai lệch.
Quan sát H1 ta thấy DI+ và DI- cắt nhau đến 4 lần trong vùng khoanh tròn. Vì vậy, nhà đầu tư cần quan sát ADX cũng như các yếu tố khác để đưa ra quyết định cuối cùng. Trong trường hợp này, VN-Index đã hình thành mô hình hai đáy. ADX trong vùng quan sát đang giảm về mức 20, cho thấy xu hướng giảm trước đó của VN-Index đã yếu dần và khả năng đảo chiều là hoàn toàn có thể.
Nhìn lại các tín hiệu, nếu có sự kết hợp với ADX, nhà đầu tư cắt lỗ ở điểm giao nhau đầu tiên của DI. Sau đó, ADX chạm mức 20 cũng là lúc DI+ cắt DI- từ dưới lên, nhà đầu tư mua vào ở đây. Lợi nhuận được tối ưu hóa trong chu kì tăng giá liền sau đó.
Nhà đầu tư cũng cần lưu ý rằng ADX chỉ là đường thể hiện sức mạnh của một xu hướng, bất kể đó là xu hướng tăng hay giảm. Giả sử thị trường đang trong xu hướng giảm, ADX thấp hơn 20 đồng nghĩa xu hướng hiện hữu đã suy yếu. Nhà đầu tư sẽ phải chuẩn bị cho một xu hướng tiếp theo. Tuy nhiên, sự tăng trở lại của ADX trên mức 20 không có nghĩa thị trường sẽ đảo chiều và tăng trở lại. Điều này chỉ cho thấy thị trường xuất hiện một xu hướng mới, có thể là tăng hoặc thị trường vẫn có thể lại “rơi tự do”.
Như trong hình H2 bên dưới, ADX cảnh báo rằng một xu hướng mạnh đang diễn ra trên thị trường. Và VN-Index trong giai đoạn này đã rơi tự do từ 507 điểm xuống 370 điểm. Vì vậy, nhà đầu tư cần lưu ý ADX chỉ là đường chỉ báo sức mạnh của xu hướng, không xác định chiều của xu hướng.




Điều mà chúng ta quan tâm nhất là quá trình xác định khi nào giá bắt đầu đi theo xu hướng. Và 1 công cụ có thể hỗ trợ việc đó là chỉ số định hướng trung bình ( Average Directional Index ) – ADX
Hầu hết người giao dịch đều tập trung vào các chỉ số xung lượng (momentum) phổ biến để tìm kiếm tín hiệu vượt mua / vượt bán ( overbought / oversold ), và các chỉ số giá / xung lượng phân kì ( divergence) xác điểm điểm kết thúc của xu hướng.
Chúng ta hãy xem xét chỉ số RSI nhanh xác định tín hiệu vượt mua ./ vượt bán như thế nào trên đồ thị USD/JPY :
Thật rõ ràng ! chỉ số xung lượng RSI đã phản ánh chính xác thị trường, và nếu bạn mới bắt đầu về kĩ thuật thì chỉ số trên chắc sẽ gây ấn tượng mạnh với bạn ! Tuy nhiên, tất cả các công cụ kĩ thuật không đơn giản như vậy. chúng ta hãy xem 1 ví dụ khác về sự thay đổi giá :

2 tín hiệu RSI đầu tiên ( vượt bán và vượt mua ) rất chính xác.
Tuy nhiên, các tín hiệu sau đó liên tiếp chỉ mức vượt bán nhưng giá vẫn tiếp tục tăng cao.
Điều gì đã xảy ra?
Đơn giản, chỉ số xung lượng cung cấp tín hiệu vượt mua / vượt bán trong 1 thị trường dao động và chưa chắc chắn. Tuy nhiên, nó sẽ bị mất tác dụng khi thị trường bắt đầu đi theo xu hướng , và đó là những gì diễn ra tại biểu đồ trên.
Trong kì xu hướng, các chỉ số xung lượng hầu hết đều nằm ở vị thế vượt mua / vượt bán cao và không phản ánh được chính xác diễn biến thị trường. Tại thời điểm này chúng ta cần bỏ qua tín hiệu xung lượng . Điều mà chúng ta quan tâm nhất là quá trình xác định khi nào giá bắt đầu đi theo xu hướng. Và 1 công cụ có thể hỗ trợ việc đó là chỉ số định hướng trung bình ( Average Directional Index ) – ADX
Nhìn vào biểu đồ dưới đây:
Trên biểu đồ có sử dụng công cụ chỉ số ADX (xanh lá cây) với DI (xanh dương) và –DI (đỏ).
2 đường DI và –DI biểu hiện xung lượng tích cực và tiêu cực của giá. Khi xu hướng rõ ràng đường DI sẽ vượt từ dưới lên khỏi đường –DI , và ngược lại.
ADX là đường chỉ số định hướng trung bình cho cả xu hướng tăng và xu hướng giảm. Có nghĩa là khi giá tăng hay giảm theo 1 chiều rõ ràng ( theo 1 xu hướng – xu hướng tăng hoặc giảm ) , ADX vượt mức 30 cho biết xu hướng đang trong giai đoạn phát triển.
Tôi thường dành nhiều chú ý cho đường ADX, và khi nó tăng vượt mức 30, có thể phớt lờ tín hiệu RSI.
Tuy nhiên, ADX là 1 chỉ số chậm và nó chỉ đi theo sau 1 khoảng thời gian khi các chỉ số xung lượng đã báo tín hiệu vượt mua / vượt bán. Làm cách nào để hiệu quả?
Trước tiên phải xác định nếu chỉ có các đường chỉ số xung lượng vào vùng cảnh báo, điều này chưa đủ để xác định cơ hội giao dịch. Trong ví dụ trên khi đường RSI nhanh tiến tới vùng vượt mua, chúng ta cần đánh giá biến động giá không chỉ trên biểu đồ ngày mà còn trên những khung thời gian ngắn hơn.
Trong những tình huống chúng ta sẽ xem xét đến các điểm đỉnh và đáy ( top and bottom) trước khi ADX vượt mức 25-30. Một lý do đáng tin cậy là xu hướng luôn có qui luật – đó là bước sóng.
Hình vẽ trên cho thấy trong 1 xu hướng tăng vẫn có các điểm đỉnh và đáy , nhưng trong 1 “khung”, và khi điểm đáy bị phá vỡ, đó là dấu hiệu của 1 sự đảo ngược xu hướng.
Để rõ ràng hơn chúng ta có thể vẽ thêm 1 đường kẻ hỗ trợ ( support line) dưới các điểm đáy , và khi nó bị phá vỡ, đó có thể là 1 tín hiệu báo xu hướng đã kết thúc. Một rủi ro nhỏ là giá có thể quay lại để tái lậ lại đường support sau khi đã “xuyên qua” nó, và điều này thỉnh thoảng xảy ra trong xu hướng tăng, do đó chúng ta cần xem xét khi ADX bắt đầu giảm thì xu hướng có thể đã kết thúc, kết hợp với đường RSI nhanh cung cấp tín hiệu vượt mua hoặc vượt bán.
Vì vậy khi thêm ADX vào danh mục chỉ số của bạn, bạn có thể đánh giá được xu hướng đang xảy ra hay không. Đây là 1 vũ khí hiệu quả hỗ trợ cho các công cụ của bạn, cung cấp thông tin thay vì làm phức tạp các chỉ số xung lượng khác.